Strona głównaLudzieLudzie Niepodległości

Ludzie Niepodległości

Dziś obchodzimy najważniejsze święto narodowe Polaków. Mija 100 lat od dnia, w którym zaczęło odradzać się państwo polskie po ponad 120 latach zaborów. Wspominamy bohaterów tamtych wydarzeń. Wielkich ludzi, dzięki którym Polska wykorzystała szansę daną jej przez historię.

Marszałek

Piłsudski, zwolniony 10 listopada 1918 z twierdzy w Magdeburgu, pojawił się na stacji w Warszawie. Był jedynym człowiekiem, który cieszył się wystarczającą reputacją na to, aby móc uratować sytuację. (...)
11 listopada, w dzień zawieszenia broni i końca I wojny światowej, na prośbę Rady Regencyjnej Piłsudski objął urząd głównodowodzącego. Zaproponował niemieckim władzom wojskowym, aby po prostu złożyły broń i wyjechały pierwszym pociągiem, zanim wybuchną zamieszki wśród ludności cywilnej. Niemcy chętnie się zgodzili. Zatwardziali żołnierze oddziałów szturmowych oddali karabiny sztubakom. (...) W ciągu paru godzin Niemcy opuścili miasto. (...) W ciągu trzech dni calutkie Królestwo aż po Bug zostało oczyszczone z niemieckich wojsk. 14 listopada Rada Regencyjna przekazała wszystkie swoje funkcje Piłsudskiemu, któremu nadała tytuł Naczelnika Państwa. Tego samego dnia Piłsudski przyjął z rąk Daszyńskiego dymisję Rządu Tymczasowego w Lublinie i objął nadzór nad wszystkimi sprawami politycznymi.

Norman Davies, Boże Igrzysko. Historia Polski
W taki sposób 11 listopada 1918 r. zaczęło odradzać się państwo polskie po ponad 120 latach niewoli. Wielu uważało, że mogło do tego dojść tylko dzięki szczęśliwemu zbiegowi okoliczności. Lewis Namier nazwał to wydarzenie próbą zbudowania Polski, w czasie gdy Rosja i Niemcy spały. Na pewno w dużym stopniu Polakom pomógł szczęśliwy traf. Odzyskanie niepodległości mogło nie być możliwe w innych okolicznościach. Ale nie można też zapominać o ludziach, którzy pracowali wówczas na sukces polskiej sprawy. Walka o kształt Rzeczypospolitej tak naprawdę toczyła się jeszcze długo po 1918 roku.

fot. Józef Piłsudski, PDPostać każdemu kojarzy się z odzyskaniem niepodległości po I wojnie światowej. Dziś uważany jest za bohatera tamtych czasów, jednak wiek temu wyglądało to inaczej. Roman Dmowski, przewodniczący Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu zarzucał Piłsudskiemu, że przejął władzę „nielegalnie”. Dmowski uważał tak dlatego, ponieważ ani Komitet Narodowy Polski, ani rządy państw sprzymierzonych nie odegrały żadnej roli w wyniesieniu go na urząd. Z tego powodu też państwa Ententy patrzyły z podejrzliwością na byłego brygadiera z armii austriackiej, byłego więźnia Niemców, który objął władzę w kraju, w którym owe państwa chciały mieć swoje wpływy. Sam Piłsudski przyjechał do Warszawy powracając z więzienia i wygnania, nie wiedząc dokładnie, czego ma tam oczekiwać. Jak pisze Norman Davies - zobaczył, że „władza leży na ulicy”, więc schylił się i ją podniósł.

Dziś trudno sobie wyobrazić jak potoczyłyby się losy Polski, a nawet całej Europy, gdyby nie postać marszałka. Do największych sukcesów tamtego czasu należy zwycięstwo w wojnie polsko-bolszewickiej. Decydująca Bitwa Warszawska została zaliczona do najważniejszych bitew w dziejach ludzkości. Według części historyków, zwycięstwo Polaków uchroniło Europę przed rozprzestrzenieniem się komunistycznej rewolucji.

Po uchwaleniu Konstytucji w 1921 roku i po zabójstwie prezydenta Narutowicza Piłsudski wycofał się z życia politycznego. W 1926 roku dokonał zamachu wojskowego, znanego pod nazwą przewrotu majowego. Odrzucił jednak proponowaną mu wówczas prezydenturę. W nowym rządzie formalnie sprawował funkcję ministra wojny i generalnego inspektora sił zbrojnych. W latach 1926-1928 i 1930 był dwukrotnie premierem. Za rządów sanacji pod hasłami zwalczania "sejmowładztwa" i "partyjniactwa" oraz "sanacji życia politycznego" zwalczał opozycję. Zgrupowanych wokół niego siły polityczne miały ogromny wpływ na powstanie Konstytucji kwietniowej (1935). Nowa ustawa zasadnicza znacznie zwiększała uprawnienia prezydenta i rządu.

Piłsudski dążył do stworzenia systemu bezpieczeństwa państwa poprzez zawarcie dwustronnych umów o nieagresji z ZSRR (1932) i Niemcami (1934). Szukał także możliwości zawarcia trwałych sojuszy z Francją i Anglią.

Marszałek zmarł w 1935 r. i został pochowany został w krypcie zasłużonych na Wawelu.

Kompozytor

fot. Ignacy Jan Paderewski, PDKolejną z najważniejszych postaci odradzającej się Polski był , pianista i kompozytor, absolwent konserwatorium warszawskiego. Debiutował w Wiedniu jako pianista w 1887, zdobywając światowy rozgłos. Występował w większości krajów Europy, obu Ameryk, w Afryce, Australii. W 1913 osiedlił się w Ameryce. W latach 1917-1919 był członkiem Komitetu Narodowego Polskiego. Był Wielokrotnie odznaczany, m.in. Wielkim Orderem Oficerskim Legii Honorowej i Order of British Empire.

Paderewski prowadził bardzo aktywną działalność polityczną na międzynarodowym forum dyplomatycznym na rzecz odrodzenia państwa polskiego. Dzięki jego zaangażowaniu prezydent USA Woodrow Thomas Wilson umieścił sprawę polską w trzynastym punkcie swego orędzia dotyczącego pokoju po zakończeniu I wojny światowej. Współorganizował też Paderewski ochotnicze oddziały polskie na terenie Stanów Zjednoczonych. Razem z Henrykiem Sienkiewiczem założył Komitet Pomocy Polakom Ofiarom Wojny w Vevey i Polish Relief Fund w Londynie. Przybycie Paderewskiego do Poznania w 1918 roku stało się impulsem do wybuchu powstania wielkopolskiego.

Od 16 I 1919 do 9 XII 1919 pełnił funkcję premiera i ministra spraw zagranicznych. W czerwcu tego samego roku podpisał w imieniu Polski traktat wersalski. W latach 1920-1921 był stałym przedstawicielem Polski w Lidze Narodów. Następnie wycofał się z życia politycznego.

W czasie II wojny światowej, od 1940, Ignacy Paderewski był przewodniczącym Rady Narodowej w Londynie, pełniącej rolę emigracyjnego parlamentu. Zmarł w 1941 roku i został pochowany na cmentarzu dla zasłużonych Arlington w Waszyngtonie. W 1992 jego prochy zostały sprowadzone do Polski i złożone w krypcie katedry warszawskiej.

Narodowiec

fot. Roman Dmowski, PDRoman Dmowski w czasach uniwersyteckich należał do Związku Młodzieży Polskiej Zet, a następnie do Koła Delegatów zrzeszającego studentów z różnych gimnazjów Królestwa Polskiego. W setną rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja zorganizował w Warszawie studencką manifestację uliczną. Został za to uwięziony w 1892 roku w Cytadeli Warszawskiej, gdzie spędził pół roku. Po tym czasie stanął na czele Komitetu Centralnego Ligi Narodowej, za co z kolei został wygnany z kraju.

Dmowski był politycznym przeciwnikiem Józefa Piłsudskiego. W 1897 roku współorganizował Narodową Demokrację. W 1917 roku został Prezesem Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu, którego członkiem był też Ignacy Jan Paderewski. Dmowski był obecny przy podpisywaniu przez Paderewskiego traktatu wersalskiego w imieniu państwa polskiego w 1919 roku.

100 lat Niepodległości

Te trzy wielkie postacie polskiej historii nie są oczywiście jedynymi, które miały udział w budowie II Rzeczypospolitej. Są jednak symbolami wszystkich tych ludzi, którzy potrafili w tamtym czasie podjąć odpowiednie działania, aby nie zmarnować szansy, jaka pojawiła się wówczas dla naszego narodu. Są postaciami, z których możemy być dumni, których dokonaniami możemy się szczycić. W tym dniu, w wspominajmy mężów stanu, którzy pojawili się już w historii Polski. Miejmy nadzieję, że doczekamy się następnych.

Zobacz także

 

 

 

Skomentuj artykuł:

Komentarze mogą dodawać wyłącznie osoby zalogowane.
Jesteś niezalogowany: zaloguj się / zarejestruj się




Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników serwisu. Senior.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. Komentarze niezgodne z prawem i Regulaminem serwisu będą usuwane.

Artykuły promowane

Najnowsze w dziale

Polecane na Facebooku

Najnowsze na forum

Warto zobaczyć

  • Kosciol.pl
  • EWST.pl
  • Akademia Pełni Życia
  • Poradnik-zdrowia.pl
  • Oferty pracy